Zbigniew Szałkowski

Nauka i edukacja

Zbigniew Ludomir Jan Szałkowski, urodzony 17 marca 1924 roku w Grudziądzu, a zmarły 12 października 2000 roku, był osobą niezwykle zasłużoną dla polskiej nauki oraz przemysłu włókienniczego. W swojej karierze pełnił różnorodne role, które przyczyniły się do jego uznania w dziedzinie chemii i technologii włókienniczej.

Jako profesor Politechniki Łódzkiej, Szałkowski miał wpływ na wiele pokoleń studentów, kształcąc ich w zakresie zaawansowanych technologii włókienniczych. Jego praca w tym obszarze przyczyniła się do rozwoju nowoczesnych metod przetwarzania włókien naturalnych, co miało istotne znaczenie dla polskiego przemysłu.

Równocześnie, pełnił rolę dyrektora Instytutu Krajowych Włókien Naturalnych w Poznaniu, gdzie z powodzeniem prowadził badania naukowe, a także wspierał rozwój rolnictwa i przemysłu włókienniczego w Polsce. Szałkowski był nie tylko fachowcem w zakresie chemii, ale również pasjonatem rolnictwa, co sprawiło, że jego wiedza i doświadczenie miały duży wpływ na praktyczne aspekty produkcji włókien naturalnych.

Życiorys

Zbigniew Szałkowski przyszedł na świat jako syn Antoniego, który był kapelmistrzem oraz kapitanem Wojska Polskiego, reprezentującym szlachtę zagrodową herbu Szeliga, a także Czesławy z Zielińskich, pochodzącej z majątku Rożental. Jego rodzina miała także powiązania polityczne; weźmy na przykład jego starszą siostrę, Jadwigę Komorowską, której mąż, Bronisław Komorowski, pełnił funkcję prezydenta Polski od 2010 do 2015 roku.

W 1939 roku Zbigniew ukończył trzecią klasę gimnazjum im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu i kontynuował edukację w gimnazjum Zygmunta Augusta w Wilnie. Maturę zdał na tajnych zajęciach w 1942 roku w Wilnie.

W czasie II wojny światowej, oprócz nauki, Zbigniew pracował dorywczo jako robotnik zajmujący się karczowaniem lasów, budową dróg oraz ulic, a także jako piekarz i spawacz w Szpitalu Wojskowym na Antokolu w latach 1941-1943. Od 1940 roku, w ramach konspiracji, był zaangażowany najpierw w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), a później w Armię Krajową (AK), gdzie przeszedł przeszkolenie na dowódcę. W maju 1943 roku, na własną prośbę, dołączył do partyzantki, biorąc udział w wielu znaczących bitwach, takich jak te w Worzianach czy podczas operacji Ostra Brama.

16 lipca 1944 roku Zbigniew został internowany przez rosyjskich żołnierzy i umieszczony w obozie w Miednikach Królewskich, skąd udało mu się uciec do Wilna. Po ponownym zagrożeniu aresztowaniem opuścił miasto, wstępując do grupy b. partyzantów pod dowództwem „Janusza”. W październiku 1944 roku wcielono go do II Armii Wojska Polskiego, jednak w maju 1945 roku uciekł stamtąd. W latach 1945-1949 używał dokumentów na nazwisko Zdzisław Szatkowski, urodzony 17 stycznia 1927 roku.

W 1949 roku ukończył studia na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie uzyskał tytuł magistra inżyniera rolnictwa, specjalizując się w roślinach przemysłowych. W 1950 roku rozpoczął studia jako wolny słuchacz na Wydziale Mechanicznym Wyższej Szkoły Inżynierskiej, a następnie podjął naukę na IV roku na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Poznańskiego w sekcji chemicznej.

W latach 1946-1947 Zbigniew był młodszym asystentem w Zakładzie Roślin Przemysłowych Uniwersytetu Poznańskiego, a następnie, od 1947 do 1949 roku, pracował w Lniarsko-Konopnej Centralnej Stacji Doświadczalnej, gdzie pełnił funkcje asystenta oraz kierownika pracowni i oddziału. W marcu 1951 roku uzyskał stopień doktora nauk agrotechnicznych po obronie pracy doktorskiej dotyczącej technologii lnu. W lutym 1953 roku przeniósł się do Łodzi, aby objąć stanowisko naczelnika Wydziału Roszarń w Centralnym Zarządzie Przemysłu Włókien Łykowych.

W okresie 1955-1957 był doradcą technicznym w Zjednoczeniu Przemysłu Lniarskiego oraz adiunktem w Zakładzie Przędzalnictwa i Tkactwa Instytutu Włókiennictwa. Od 1955 roku prowadził wykłady na Wydziale Włókienniczym Politechniki Łódzkiej. W 1957 roku awansował na adiunkta w Katedrze Przędzalnictwa Włókien Łykowych PŁ, a wkrótce także na kierownika Zakładu Roszarnictwa i Katedry.

Na Politechnice Łódzkiej Zbigniew Szałkowski pracował przez ponad 25 lat, zdobywając kolejne szczeble kariery naukowej i dydaktycznej. W maju 1961 roku uzyskał tytuł docenta, a w latach 1964-1969 pełnił funkcję prodziekana ds. dydaktyki Wydziału Włókienniczego PŁ. W październiku 1969 roku zyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk technicznych, a w 1970 roku został dyrektorem Instytutu Metrologii, Włóknin i Odzieżownictwa na Wydziale Włókienniczym.

Od 1973 do 1990 roku Zbigniew Szałkowski był członkiem Rady Naukowej Instytutu Włókiennictwa. W grudniu 1980 roku objął stanowisko dyrektora Instytutu Krajowych Włókien Naturalnych w Poznaniu, a w 1984 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W ciągu swojej kariery był promotorem około 100 prac magisterskich oraz 10 doktorskich, a także opiekunem kilku habilitacji. Posiadał na koncie około 90 prac naukowo-badawczych i projektowych, a także ponad 140 publikacji. W swoim dorobku miał 14 patentów oraz wzorów użytkowych i wygłosił około 30 referatów na konferencjach i sympozjach zarówno w kraju, jak i za granicą.

Publikacje

Zbigniew Szałkowski to postać uznawana za autorytet w dziedzinie technologii włókninowych, której współpraca w opracowywaniu literatury przedmiotu miała znaczący wpływ na rozwój tej branży.

W 1952 roku ukazała się jego publikacja pt. „Technika suszenia słomy lnianej”, a pięć lat później, w 1965 roku, opublikował „Poradnik roszarnika”. W 1967 roku zainicjował prace nad „Podstawami chemicznej technologii surowców i włókien łykowych”. Był także redaktorem oraz współautorem cenionej pracy zbiorowej pt. „Technologia włóknin”, która w 1971 roku stała się podstawowym podręcznikiem w dziedzinie technik oraz technologii włókninowych. Kolejne jego prace to podręcznik „Technologia i struktura włóknin”, opublikowany w 1982 roku, a także jako współautor i redaktor całości „Poradnik inżyniera – włókiennictwo” z tego samego roku.

Oprócz działalności akademickiej, Szałkowski angażował się w życie społeczne. Od 1954 roku był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Włókienników Polskich, gdzie pełnił szereg istotnych funkcji. W latach 1970-1980 zasiadał w Zarządzie Głównym SWP, a jednocześnie przewodniczył Głównej Komisji Kwalifikacyjnej Rzeczoznawców. Poza tym, w latach 1983-1989, sprawował funkcję przewodniczącego Oddziału SWP w Poznaniu. Dodatkowo, w lat 1964-1970, był członkiem zarządu koła ZBoWiD oraz zarządu oddziału w Łodzi.

Odznaczenia

W ciągu swojej kariery Zbigniew Szałkowski otrzymał wiele prestiżowych nagród i odznaczeń, które świadczą o jego zasługach i wkładzie w rozwój kraju. Do najważniejszych wyróżnień należą:

  • Krzyż Partyzancki, który przyznano mu w 1959 roku,
  • Krzyż Walecznych, otrzymany w 1965 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1975 roku,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1985 roku.

Oprócz wymienionych odznaczeń, jego dorobek wzbogaciły również różne nagrody honorowe, w tym:

  • Honorowa Odznaka miasta Łodzi z 1973 roku,
  • Złota Honorowa Odznaka NOT, przyznana w 1975 roku oraz SWP w 1977 roku,
  • Odznaka Zasłużony dla Przemysłu Lekkiego, którą otrzymał w 1980 roku.

Życie rodzinne

Związek Zbigniewa Szałkowskiego z Czesławą Ireną Mikołajewicz, który odbył się 8 sierpnia 1949 roku, zaowocował narodzinami dwóch córek: Grażyny, urodzonej w 1952 roku, oraz Hanny, której narodziny miały miejsce w 1955 roku.

Po jego śmierci znalazł miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu w Skórzewie, niedaleko Poznania.

Oceń: Zbigniew Szałkowski

★★★★★
Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:8