Johann Stobäus

---

Życiorys

Johann Stobäus był synem ławnika, a także, prawdopodobnie, muzyka Jakuba Stobbe oraz Agnieszki z Kownackich. W Grudziądzu rozpoczął edukację, która zaowocowała opanowaniem podstaw gry na różnych instrumentach, takich jak flet, harfa, lutnia oraz organy. Od roku 1595 uczęszczał do katedralnej szkoły łacińskiej w Królewcu, a w 1600 rozpoczął studia na Albertynie, gdzie zaangażował się także w chór kościelny.

W latach 1599-1608 był uczniem Johannesa Eccarda, miejski kapelmistrz. W 1601 roku awansował na basistę kapeli elektorskiej, a rok później objął stanowisko kantora katedralnego. Od roku 1626 pełnił obowiązki kapelmistrza dworskiego dla elektora Jerzego Wilhelma, pozostając przy tym obywatelem Knipawy, a jednocześnie pielęgnując swoje grudziądzkie korzenie.

Do jego grona uczniów zaliczali się Georg Weissel oraz Heinrich Albert; z Simonem Dachem oraz jego literackim kręgiem łączyły go bliskie relacje. Stobäus regularnie współpracował z Eccardem, efektem czego były dwie części jego Preussische Festlieder, które ukazały się w latach 1642 i 1644. Dodatkowo, opracował dwie serie motetów, a także utrzymywał kontakty z kapelą dworu królewskiego w Warszawie oraz jej kapelmistrzem Marco Scacchim.

W jego dorobku artystycznym znajdowały się kompozycje wokalne w trzech językach: łacińskim, niemieckim oraz polskim. Johann Stobäus zawarł trzykrotnie związki małżeńskie i doczekał się pięciorga dzieci, z których jedynie syn przeżył ojca. Mowę pogrzebową za jego życia, która zawiera szczegółowe biografie, wygłosił Valentin Thilo (Młodszy) oraz wydano ją w druku. Simon Dach również opublikował poezję okolicznościową poświęconą temu muzykowi.

W obrębie Polski, Johann Stobäus znany jest przede wszystkim pod nazwiskiem Jan Stobeusz, ale spotkać można również inne wersje, jak Jan Stobbe, Jan Stobaeus, Jan Stobeus czy Jan Stoba. W Grudziądzu, na Osiedlu Kawalerii Polskiej, znajduje się ulica jego imienia (ulica Jana Stobeusza).

Muzyk ten znał i korzystał z trzech języków: polskiego, niemieckiego oraz łacińskiego. Jego kompozycje są również osadzone w kontekście tekstów w tych językach. Przykładem jego twórczości mogą być muzyczne interpretacje niektórych psalmów, które powstały w poetyckim tłumaczeniu Jana Kochanowskiego. Psalm 128 z muzyką Stobeusza zawiera dedykację mówiącą: „Psalm Dawida Króla, Aktu weselnemu służący, Ku, Zacnie urodzonemu domowstwu Je’ Mści, Pana Gabriela Swiebody, Obywatela miasta Nieświża, oblubieńcowi, y jej Mści Pannie, Halszce Mellerownie, córce sławnej pamięci, Je’ Mści Pana, Heinrika, Kupca sławnego y obywatela Wileńskiego, oblubienicy, Przy ofiarowaniu życzliwości mojej, na pięć głosów złożony y do druku podany, Przez mnie, Jana Stobaeusza z Grudziądza.”

Dzieła

Johann Stobäus, znany ze swoich wkładów w muzykę sakralną, stworzył szereg istotnych dzieł, które miały znaczący wpływ na rozwój tego gatunku w XVII wieku. Oto niektóre z nich:

• Cantiones Sacrae 5-10. v. item Magnificat, wydane w Frankfurcie nad Odrą w 1624 roku,
• Geistliche Lieder auf gewöhnliche Preußische Kirchenmelodien, opublikowane w Gdańsku w 1634 roku,
• Erster und Ander Theil der Preußischen Fest-Lieder, w wersji 5-8-głosowej (niedokończone), wydane w Elblągu w 1642 roku oraz w Królewcu w 1644 roku.

---

Oceń: Johann Stobäus

---