Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu

---

Historia

W drugiej połowie XIX wieku, a dokładnie 24 listopada 1883 roku, w Grudziądzu zostało utworzone Towarzystwo Starożytności (niem. Altertumsgesellschaft). Na czoło tej organizacji stanął dyrektor tamtejszego gimnazjum, dr Siegfried Anger, którego priorytetem stało się zorganizowanie muzeum. Otwarcie nowo powstałego Miejskiego Muzeum Starożytności miało miejsce już 15 czerwca 1884 roku i początkowo mieściło się w sali w szkole dla dziewcząt usytuowanej w tzw. Pałacu Opatek przy ulicy Klasztornej.

Z początku muzeum dysponowało zbiorem liczącym 741 eksponatów, które koncentrowały się głównie na archeologii, a pochodziły z różnych lokalnych kolekcji prywatnych. Już w 1890 roku ilość obiektów wzrosła do 3116, a w związku z niewystarczającą przestrzenią, w latach 1893-1899 zbiory były przechowywane w Gimnazjum Klasycznym przy ul. Sienkiewicza. Z początkiem 1897 roku, muzeum przeniosło swoje zbiory do nowego ratusza znajdującego się w dawnym kolegium jezuickim. To tam, 23 czerwca 1896 roku, otwarto stałą ekspozycję w reprezentacyjnej, chociaż wciąż niewystarczającej, sali refektarza.

Od 1904 roku muzeum piastowało ambicje budowy własnej siedziby, co było możliwe dzięki hojnej dotacji zawartej w testamencie Gustava Roethego z Berlina, byłego wydawcy grudziądzkiej gazety „Der Gesellige”. Wspierał je również księgarz i wydawca Arnold Kriedte. Z przyjemnością otwarto nowy, reprezentacyjny gmach przy ul. Legionów w 1911 roku, gdzie od tej pory znajdowała się także – do dzisiaj – biblioteka miejska.

W okresie międzywojennym, w latach 1921–1939, muzeum oraz biblioteka rozwijały się dynamicznie pod zarządem Towarzystwa Czytelni Ludowych, a od 1922 roku ks. dr. Władysław Łęga pełnił funkcję honorowego kustosza zbiorów. Niestety, podczas okupacji niemieckiej w latach 1940–1945 muzeum, wtedy zwane Muzeum Miejskim, zostało przekształcone w narzędzie propagandy hitlerowskiej, a jego zbiory uległy drastycznemu zmniejszeniu – ostała się jedynie jedna trzecia.

Muzeum w Grudziądzu ponownie otworzyło swe podwoje dla zwiedzających w 1946 roku. Od 1956 roku zajmuje odbudowany po wojnie gmach dawnego klasztoru benedyktynek przy ul. Wodnej 3/5. W 1961 roku w muzeum miała miejsce znacząca reorganizacja, a w kolejnych latach w jego skład weszły m.in. zabytkowe spichrze oraz tzw. Pałac Opatek, gdzie utworzono nowe sale ekspozycyjne.

Od 13 maja 2005 roku muzeum nosi imię swojego przedwojennego honorowego kustosza, ks. dr. Władysława Łęgi – duchownego i naukowca, który wywarł znaczny wpływ na rozwój placówki. Muzeum pełni również rolę operatora Góry Zamkowej, gdzie znajdują się resztki zamku krzyżackiego oraz wieża Klimek, która po renowacji została otwarta jako punkt widokowy w grudniu 2014 roku.

Działy

Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu to placówka o bogatej strukturze, która obejmuje różnorodne działy, z których każdy skupia się na innej dziedzinie sztuki i historii.

W skład muzeum wchodzą następujące sekcje:

• Dział Historii – koncentruje swoją uwagę na dziejach miasta oraz na osiągnięciach międzywojennego Centrum Wyszkolenia Kawalerii, które eksponowane są od 1991 roku w Salach Tradycji Jazdy Polskiej. W ramach tego działu funkcjonuje również Gabinet Numizmatyczny oraz Dział Naukowo-Oświatowy,
• Dział Archeologii – zajmuje się dokumentowaniem pradziejów ziemi chełmińskiej i prezentuje unikatowe znaleziska, takie jak średniowieczna biżuteria z Gruczna oraz artefakty z rycerskiego gródka w Plemiętach,
• Dział Sztuki – jego główną atrakcją jest Galeria Współczesnego Malarstwa Pomorskiego, która została założona w 1961 roku. Gromadzi ona prace lokalnych artystów,
• Dział Etnografii – zajmuje się dokumentowaniem kultury ludowej Pomorza oraz wzbogacony jest o interesujące zbiory z Huculszczyzny. Warto wspomnieć, że cenne zbiory z Dalekiego Wschodu zostały w 1951 roku przekazane do Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie na podstawie decyzji ministerstwa,

Muzeum organizuje zarówno wystawy stałe, jak i czasowe, oferując w ten sposób szeroki wachlarz doświadczeń dla zwiedzających. Zbiory placówki są również bogate w dzieła, które dokumentują ikonografię dawnego Grudziądza oraz relikty rzeźbiarskiego wyposażenia miejscowego kościoła reformatów.

Zarządcy

Kierownicy

• Józef Błachnio (1945–1958),
• Herbert Wilczewski (1958–1960).

Dyrektorzy

• Zbigniew Czerski (1960–1965),
• Jerzy Feldman (1965–1979),
• Ryszard Boguwolski (1979–2008),
• Małgorzata Kurzyńska – archeolog (2009–2014),
• Wioletta Pacuszka (od 2015).

Inne funkcje muzeum

W tej placówce kulturalnej poza standardową działalnością wystawienniczą organizowane są cykliczne koncerty kameralne. To doskonała okazja dla miłośników muzyki, aby w kameralnej atmosferze obcować z klasycznymi dziełami sztuki muzycznej.

Oprócz wydarzeń muzycznych, funkcjonuje także biblioteka naukowa, która jest cennym źródłem wiedzy dla badaczy oraz pasjonatów historii i sztuki. Biblioteka ta gromadzi publikacje związane z tematyką muzealną, co przyczynia się do poszerzania horyzontów wiedzy.

Dodatkowo, prowadzone są badania archeologiczne, które mają na celu odkrywanie i dokumentowanie lokalnych znalezisk przeszłości, a także działalność wydawnicza, która pozwala na popularyzację rezultatów tychże badań i innych ważnych zagadnień związanych z kulturą i historią regionu.

Współpraca międzynarodowa

Jednym z istotnych aspektów działalności Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu jest jego zaangażowanie w międzynarodową współpracę z innymi instytucjami kultury.

W szczególności, muzeum nawiązało bliską współpracę z niemieckim Muzeum Prus Zachodnich, które znajduje się w Warendorfie. Tego rodzaju partnerstwo umożliwia wymianę wiedzy, doświadczeń oraz zasobów, co wpływa na rozwój obydwu instytucji.

---

Oceń: Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu

---