Andrzej Lam

Nauka i edukacja

Andrzej Lam, urodzony 26 grudnia 1929 roku w Grudziądzu, to wybitny polski historyk literatury oraz krytyk literacki, którego osiągnięcia znacząco przyczyniły się do rozwoju polonistyki.

Będąc również tłumaczem poezji, Lam specjalizuje się w przekładzie utworów zarówno łacińskich, jak i niemieckich. Dzięki jego pracy, wielu współczesnych czytelników miało możliwość zapoznania się z dziełami, które w przeciwnym razie mogłyby pozostać niedostępne.

W swojej karierze naukowej zdobył tytuł profesora nauk humanistycznych, co stanowi potwierdzenie jego kompetencji i wkładu w dziedzinę nauk społecznych oraz humanistycznych.

Andrzej Lam jest także członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, co podkreśla znaczenie jego pracy w polskim środowisku akademickim.

Życiorys

Andrzej Lam, wybitny znawca literatury i nauczyciel akademicki, był związany z Uniwersytetem Warszawskim w latach 1951–2001 oraz z Akademią Humanistyczną im. A. Gieysztora w Pułtusku, gdzie pracował od 2004 do 2014 roku. W roku akademickim 1982/1983 był gościnnym wykładowcą literatury polskiej w Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji.

Jako jeden z założycieli „Przeglądu Humanistycznego”, Lam pełnił ważną rolę w krajowym życiu literackim. Pełnił funkcję redaktora dwutygodnika literackiego „Współczesność” oraz współredaktora „Miesięcznika Literackiego” i „Rocznika Literackiego”. Warto również wspomnieć, że był redaktorem edycji Pism Karola Irzykowskiego. W jego dorobku znajduje się wiele znakomitych wydań, w tym wspomnienia Stanisława Lama pn. „Życie wśród wielu” oraz Mieczysława Jastruna „Pamięć i milczenie”. Razem z Arturem Hutnikiewiczem zredagował encyklopedyczny przewodnik „Literatura polska XX wieku”. Przewodniczył także jury Warszawskiej Premiery Literackiej w latach 1985–2009.

Wlkłonowszy się w pracy translatorskiej, Lam przełożył „Dzieła wszystkie” Horacego z 1992 roku oraz utwory wielu znakomitych niemieckich poetów, w tym m.in. „Pieśń o Nibelungach”, utwory minnesingerów, a także prace Wolframa von Eschenbach, Johanna W. Goethego czy Fryderyka Schillera, w tym słynną odę „Do Radości”. Jego prace historyczno- i teoretycznoliterackie koncentrują się na awangardowych nurtach literackich XX wieku oraz na języku poetyckim, a także na tematach związanych z tradycją literacką, porównując m.in. Kochanowskiego z Horacym czy Mickiewicza z Aniołem Ślązakiem. Jego badania obejmowały również znaczące postacie literackie, takie jak Wacław Sieroszewski, Karol Irzykowski, Bolesław Leśmian, Julian Przyboś, Jerzy Szaniawski, Władysław Broniewski, Konstanty I. Gałczyński, a także inne wybitne postacie, takie jak Władysław Sebyła, Witold Gombrowicz, Marian Hemar, Aleksander Janta, ks. Jan Twardowski, Karol Wojtyła, Tadeusz Różewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert oraz Stanisław Grochowiak.

Poniżej przedstawiamy niektóre z jego ważniejszych publikacji:

  • Jan Kochanowski. Andrzej Frycz Modrzewski. [W:] Wielcy Polacy Odrodzenia, 1956,
  • Wiersze i krajobrazy. Antologia poetycka (wspólnie z J. Trznadlem), 1960,
  • Opisanie z pamięci. Antologia poetycka londyńskiej grupy „Kontynentów”, 1965,
  • Wyobraźnia ujarzmiona, 1967 (szkice literackie i rozprawy),
  • Polska awangarda poetycka. Programy lat 1917–1923, t. 1 Instynkt i ład, t. 2 Manifesty i protesty (Antologia), 1969; wydanie rozszerzone 2023,
  • Kolumbowie i współcześni. Antologia poezji polskiej po roku 1939, 1972; 2. wydanie 1976,
  • Z teorii i praktyki awangardyzmu, 1976,
  • Marksizm i literaturoznawstwo współczesne. Antologia (wspólnie z B. Owczarkiem), 1979,
  • Ze struny na strunę. Wiersze poetów Polski Odrodzonej 1918–1978, 1980,
  • Mainzer Vorlesungen über die polnische Literatur seit 1918, München 1983,
  • Lupus in fabula. Szkice literackie, 1988,
  • Literatur Polens 1944 bis 1985. Einzeldarstellungen, oprac. zespół autorów pod kier. A. Lama, Berlin 1990,
  • Die literarische Avantgarde in Polen. Dichtungen – Manifeste – Theoretische Schriften, przeł. Z. Wilkiewicz, Tübingen 1990,
  • Inne widzenie. Studia o poezji polskiej i niemieckiej, Warszawa 2001,
  • Poznać to, co mówimy. Prace filologiczne i wspomnienia, 2009,
  • Portrety i spotkania, 2014; wyd. zmienione 2018,
  • Anioł Ślązak Mickiewicza, 2015,
  • Polonistyka warszawska po wojnie, w: Nasz Uniwersytet. Wspomnienia pracowników UW, 2016,
  • Antologia niemieckiej poezji klasycznej od średniowiecza do Celana; wyd. 2. rozszerzone, 2023.

Andrzej Lam jest synem Longina oraz Janiny z domu Zgórniak. Ożenił się w 1960 roku z Donatą Świtalską, która zmarła w 2021 roku.

Oceń: Andrzej Lam

★★★★★
Średnia ocena:4.9 Liczba ocen:10